[Esta foto está no portal http://www.arqhys.com/, verdadeiro punto de arranque para coñecer moi diversos aspectos da arquitectura. Para a observación de múltiples exemplos de feísmo en Galicia, clica aquí: atoparedes un arsenal de fotos recollidas por persoas de distintos puntos de Galicia onde queda ben plasmado con claros exemplos casos de feísmo arquitectónico en Galicia].
O luns 26 de abril de 2010 en Faro de Vigo Xoán Álvarez entrevista a Gerardo Pereira Menaut, director do Observatorio Galego do Territorio: "O feísmo urbanístico explícase polo baixo nivel cultural e a pouca sensibilidade estética". Gerardo Pereira, licenciado en Filosofía e Letras por Valencia e doutoramento por Barcelona, é profesor de Historia Antiga na Universidade de Santiago. Aínda que a maioría dos seus artigos versan sobre a época romana, as súas achegas á reflexión sobre o territorio nótanse en obras como "A terra e os homes. Paisaxe política, paisaxe histórica".
-P: Que pasa coa paisaxe en Galicia? Por que hai tanto feísmo? Idiosincrasia galega?
- Na idiosincrasia non está. É unha cuestión de ambiente cultural. Iso que se di de que a xente non acaba as casas para non pagar impostos non é certo. É simplemente porque non lles molesta.
- P: Non é antropolóxico?
- Depende de que se entenda por antropolóxico. Non é nada xenético, en todo caso. É sobre todo histórico, dun baixo nivel cultural e, doutra banda, de pouca sensibilidade a certas dimensións estéticas. No entanto, esta paisaxe, esa permisividade, vai aparellado a certa tranquilidade que atrae á xente de fóra. O día en que os galegos convértanse en cidadáns suízos nese sentido se cadra Galicia xa non gusta tanto.
- P: Ese tipo de actitude, pódese combater con leis ou fai falta unha reeducación cultural?
- As dúas cousas, pero o do feísmo está mellorando. Cando lle dis a un paisano como ten iso así, non se ofende, senón que medio descúlpase.
- P: Con que argumentos se pode convencer aos galegos?
- Quizais con leis. O asunto é complicado. Por unha banda, temos ao paisano que pensa que no seu pode facer o que lle dea a gana e que, aínda que entende que unha rede de sumidoiros é un problema da comunidade, e non individual, aínda non entende que cando estraga a súa paisaxe estraga a paisaxe de todos. Doutra banda, está a omnipotencia dos políticos que decide “aquí tírase ou aquí se recalifica”. Noutros países hai instancias intermedias non políticas, filtros, que, aínda que non teñen poder executivo, si teñen un poder moral contra o que é difícil plantarse.No fondo, o noso grupo quere ser iso.
- P: A emigración a Europa puido influír á hora de que as casas sexan “eclécticas”?
- Pode ser. Adoitaba contar como un señor de Estados Unidos cáese dun avión en Cuntis. Nada lle permite identificar onde está. Ao final ve unha casa e di ?Suíza?. Con iso quero dicir que destruímos a identidade da paisaxe. E paisaxe vén de país. É grave. Habería que evitalo.
- P: Un director de cine queixábase de que nun plano amplo non podía evitar os postes ou os vertedoiros incontrolados... Iso non prexudica a Galicia?
- Si, pero segue sendo moi atractiva para os de fóra...
- P: Pola gastronomía...
- Non só iso. Hai algo no ambiente. Díxoo Amenábar tras rodar aquí. Falando cun inglés que vive en Rábade e que vende casas a ingleses, comentou que só puña a dúas familias inglesas por aldea porque descubrira algo en Galicia que non quería que se perdese. Non dixo qué. Quizais se trate dunha tolerancia tremenda, a hospitalidade...
- P: A dispersión leva cables e estradas. Ten solución este modelo?
- Hai hábitats dispersos noutras partes do mundo e non pasa nada. É unha forma de entender a paisaxe que xa é de estilo de vida, pero o modelo é hermosísimo, non quero que se acabe. A planificación debe ser flexible e non excesiva; hai que deixar que as forzas vivas da realidade maniféstense. No entanto, poderíanse encarar cuestións como o cableado ao aire.
- P: Un Nobel de Economía dicía que o futuro de Galicia pasaba polo turismo. Unha paisaxe destruída non prexudica ese propósito?
- A longo prazo, si. Por exemplo, vas a Carnota por Fisterra e en certo momento taparon a vista ao mar. Ou o de Muxía. Agora dise que a xente non quere tanto sol e praia, senón gastronomía e paisaxe, pero non se... Insisto: o que atrae á xente é outra cousa. En todo caso, en Galicia hai empresas. E iso non xera riqueza? Só vai ser o turismo? Temos Zeltia e Inditex e as universidades. O dano á paisaxe, repito, resultará prexudicial para o turismo, pero non creo que este sexa a clave básica para solucionar os problemas galegos.
- P: A reforma da Lei do Só permitirá legalizar un milleiro de polígonos industriais. Tómase pouco en serio a lei?
- Todo o mundo sabe que aquí se pode construír sen licenza. Por algo será. Porque se fai a vista gorda ou polo que sexa.
- P: Habería que sancionar máis?
- Creo que non. No Observatorio, cos avogados e o fiscal de Medio Ambiente, chegamos á conclusión de que hai que superar esa dicotomía entre administrado e Administración. Agora, o administrado quere enganar á Administración se ninguén llo impide ou un impídello e o outro lle deixa. O que hai que facer é buscar unha maior implicación da xente na planificación. Hai que practicar o intervencionismo, pero non exceso, porque sería inviable. Talvez debamos involucrar aos cidadáns na toma de decisións... Por exemplo, se a planificación do territorio empeza na propia concepción e elaboración dos plans xerais de ordenación urbanística, e non só nas alegacións...
-P: Construír en Rede Natura tamén provoca polémica. Como compatibilizar desenvolvemento económico e medio ambiente?
- Lograrémolo o día que nos deamos conta de que o medio ambiente é rendible. Un día venderannos ata o vento. Para min é moi importante a xestión dos montes, que debería dar moita riqueza e moito pracer e aquí o que dá é sobre todo incendios.
-P: Montes de eucaliptos... Un verde diferente ao orixinal...
- Bo, pero verde. O verde dos montes é o resultado da historia, e en certo momento plántanse eucaliptos. A paisaxe é un resultado histórico.
- P: Que salvaría de Galicia? Que é o sacro? A súa esencia?
- Fago moito esa pregunta e non acho dúas respostas iguais, porque che podería levar a aldeas fantasticamente fermosas, pero fantasticamente incómodas para os que viven alí. E non se pode pedir a esa xente que se manteña vivindo alí para que nós podamos facer unha foto. Habería que pensar en cal é a esencia e cal o criterio: gardar cousas pola súa antigüidade, pola súa estética... pero corres o risco de museizalas. Eu conservaría os lugares de sempre, pero vendo caso a caso porque moitos perderon a súa función. Conservar cousas afuncionales, non.
No hay comentarios:
Publicar un comentario